In de fytotherapie worden ‘adaptogene’ planten ingezet om het aanpassingsvermogen van het lichaam te verhogen bij ongunstige omstandigheden. Zo kan ashwagandha of Indische ginseng een gunstig effect uitoefenen op het vlak van stresstolerantie, geestelijk en fysieke presteren, mentaal evenwicht en seksueel functioneren. De werking van de wortel ervan past als gegoten voor de persoon die door een stressvolle, westerse levenswijze minder tot rust komt, slecht slaapt, vermoeid is en zwakker presteert op fysiek en geestelijk vlak.
Wetenschappelijk onderbouwd
Ashwagandha
(Withania somnifera) wordt al eeuwen in de Aziatische geneeskunde ingezet als
een ‘panacee’ of een plant met veel nuttige toeppassingen. De laatste jaren
werden de gunstige eigenschappen van ashwagandha in tal van uitgevoerde
klinische studies ook aangetoond. Voorwaarde is wel dat het gaat om een
biologische kwaliteit van de wortel zonder de bovengrondse plantendelen en dat
die minstens 5% withanoliden bevat. Deze laatste familie is een groep van
actieve stoffen, die in synergie de werkzaamheid van ashwagandha bepalen: de
alkaloïden withanine, somniferine, tropine en de steroïde lactonen.
Betere stressbestendigheid
Ashawagandha
is in de eerste plaats een plant die onze stresstolerantie kan verhogen. Ze
regelt en ondersteunt de belangrijke lichaamsas die centraal staat in onze
verwerking van en respons op stress: de as hypothalamus-hypofyse-bijnier. Door
hierop in te werken, wordt bij stress een te hogen afscheiding van cortisol
door de bijnieren afgeremd. En dat is belangrijk voor de westerse mens die in
deze prestatiegerichte wereld met een indrukwekkende informatiestroom zoveel
prikkels te verwerken krijgt en daarop vaak reageert met te hoog oplopende
cortisolspiegels. Wat op termijn onze stressbestendigheid ondermijnt, waardoor
we niet meer kunne ontspannen en slecht slapen en waardoor de immuniteit
verlaagt en allerhande ontstekingsverschijnselen de kop opsteken. Bovendien
bindt ashwagandha ook op de rustgevende GABA-receptoren in de hersenen. Alles
samen maakt dat van ashwagandha een plant die bij uitstek kan ingezet worden
bij:
-
Verminderde
stresstolerantie
-
Zenuwachtigheid,
nervositeit
-
Slapeloosheid
door stress
-
Angst
en paniekverschijnselen
-
Milde
vormen van depressiviteit
Betere hersenfuncties
Van
ashwagandha is ook ruimschoots aangetoond in klinische studies dat ze de
prestaties van onze hersenen kan verbeteren. Ze dankt dit in de eerste plaats
aan het feit dat ze het enzym acetylcholinesterase afremt, waardoor minder snel
acetylcholine wordt afgebroken, de neurotransmitter die centraal staat in ons
verstandelijk functioneren en aanleren. Omdat ashwagandha door zijn antioxiderende
vermogen ook hersencellen beschermt en de hersenen ondersteunt in haar capaciteit
om afleidende prikkels te negeren, is het ook een plant waaraan mag gedacht
worden bij:
-
Verminderd
geheugen- en concentratievermogen
-
Gebrek
aan focus, aandacht en alertheid
-
Moeilijk
aanleren
-
Verminderd
werkgeheugen en -productiviteit
- Preventie van de ziekte van Alzheimer
Meer energie, betere prestaties
De
bijnaam ‘Indiase ginseng’ suggereert dat ashwagandha ook een plant is die vermoeidheid
zonder onderliggend organisch lijden kan verminderen. Zo ondersteunt ze de
werking van onze mitochondriën met een betere beschikbaarheid van de
energieleverancier ATP, ook bij intense inspanningen. Ook kan ze de
hemoglobinespiegel en het aantal rode bloedcellen verhogen waardoor meer
zuurstof wordt opgenomen. Bovendien vermindert ze opstapeling van melkzuur en
beschermt ze door haar antioxiderende vermogen de spiercellen. Tenslotte kan ze
de lichaamseigen aanmaak van steroïde hormonen (zoals testosteron) bevorderen
omdat ze het te hoog oplopen van de cortisolspiegel afremt. Tot de toepassingen
behoren dan ook:
-
Vermoeidheid
zonder aanwijsbare reden
-
Energiegebrek
door drukke activiteiten
-
Burn-out,
overwerktheid, sufheid
-
Sproten,
intensief trainen, krachttraining
-
Verminderde
uithouding en – sportprestatievermogen
-
Onvoldoende
of te traag herstel na inspanningen
-
Te
hoog melkzuurgehalte in de spieren; spierpijnen
-
Te
laag testosterongehalte door langdurige inspanningen
-
Te
hoog vetpercentage
-
Te
laag spiervolume; spierzwakte, sarcopenie (spierverlies bij ouderen)
Betere hormonale balans
Door
de hierboven al aangehaalde regulerende werking op de as hypothalamus-hypofyse-bijnier
en door het bevorderen van de lichaamseigen aanmaak van steroïde hormonen bij
zowel man als vrouw, kan ashwagandha ook ingezet worden voor een betere
hormonale balans. Toepassingen zijn hierdoor:
-
Verminderd
libido bij de vrouw, menopauzale klachten, vaginalee drooge en – pijn
-
Verminderde
vruchtbaarheid bij de man, vooral door stressvolle omstandigheden en door
testosterongebrek; onvoldoende – en afwijkingen in sperma
-
Verminderd
libido bij de man
-
Te
laagtestosterongehalte
-
Hypothyreoïdie
(zwakke schildklierfunctie): subklinische vormen die nog geen hormoonsubstitutie
vergen
Bijkomende nuttige indicaties
Door
beter om te gaan met stress, door het reguleren van de hormonale balans, door
een antioxiderende werking,… zijn er nog een aantal interessante toepassingen
van ashwagandha:
-
Zwakke
immuniteit, te grote gevoeligheid voor infecties
-
Anti-aging;
vroegtijdige ouderdomsverschijnselen
-
Ondersteuning
bij ouderdomskwalen
-
Overmatige
trek in voedsel, eetstoornissen
Bron:
Biogezond februari 2025, pag. 14-16.
