Bijna elke dag hoor of lees je wel ergens een mediabericht waarbij voedingsmiddelen louter kwantitatief vergeleken worden op basis van hun calorieën. Hierbij vergeet men niet alleen het belangrijkste criterium, namelijk de kwaliteit, men miskent ook dat je van de ene calorie veel meer kan bijkomen dan van de andere. Wanneer bekend werd dat Belgische gezinnen steeds meer noten kochten, werd vanuit de reguliere dieetleer alweer snel met het vingertje gewezen dat die noten toch zeer calorierijk zijn en dat met name van 100g pecannoten meer zou bijkomen dan 100g chips, ‘omdat er meer calorieën in zitten’. Een absurde vergelijking en vooral een foute stelling…
Natuurlijke energiebronnen
Noten
zijn een geschenk van de natuur: niet alleen bevatten ze waardevolle eiwitten,
essentiële vetzuren en fosfolipiden, het ook zeer interessante bronnen van
mineralen zoals magnesium, calcium en fosfor en van vitamines van het
B-complex. Heel wat van die mineralen en vitaminen stimuleren de stofwisseling
in het lichaam en bevorderen de verbranding van de vetten die door de noten
worden aangevoerd. Ook leiden noten als natuurlijke eiwit/vet-combinaties zowel
ter hoogte van de maag als hersenen tot een sterker verzadigingsgevoel met
minder nood aan snacks en minder kans op ‘overeten’. Bovendien werken de vele
vezels erin verzadigend en zorgen er bovendien voor dat de energie eruit in de
darmen maar traag wordt vrijgesteld. Hierdoor leiden ze amper tot een stijging
van de bloedsuikerspiegel (‘lage glycemische index’), dient er weinig insuline
aangemaakt te worden door de pancreas en grijpt er minder aanmaak van
vetweefsel plaats. Want insuline is niet alleen een bloedsuikerverlagend
hormoon, het bevordert ook de aanmaak van vetweefsel.
Geen
dikmakers, integendeel
Gezond
versus junkfood
Als we
absurde vergelijking qua calorische waarde laten voor wat ze is, dan ís de keuze
voor rauwe noten nog meer evident. Dankzij hun vezels, fytosterolen,
fosfolipiden en essentiële vetzuren dragen ze (bewezen) bij tot de preventie
van hart- en vaatziekten. Door de mineralen magnesium en calcium, in combinatie
met vitamines B, zijn ze ook interessant in de strijd tegen stress,
slaapstoornissen en osteoporose. Aan de ellenlange lijst van gezondheidsnadelen
van chips (naast hun glycemische index) gaan we niet beginnen. Enkel door aan
te stippen dat ze door de verhitting bij hoge temperatuur in geraffineerde olie
met poly-onverzadigde olie vetzuren, aanleiding geven tot peroxiden en
aldehyden (zeer schadelijke vrije radicalen), transvetzuren (die ontstekingen
bevorderen) en acrylamide (potentieel kankerverwekkende stof), weet je al dat
je er best zo weinig mogelijk van eet.
Besluit
In tegenstelling tot wat de klassieke dieetleer ons vaak doet denken, is het lichaam geen rekenmachine die calorieën optelt. Als je met name het effect op de stofwisseling, vetopslag en eetgedrag vergelijkt, is het duidelijk (en bewezen) dat noten gezonde voedingsmiddelen en geen dikmakers zijn en dat chips junkfood zijn en wel tot de dikmakers behoren.
| Chips | Noten (evenveel calorieën!) |
Aard | Sterk bewerkte voedingsmiddelen | Ongeraffineerde, onbewerkte
voedingsmiddelen |
Combinatie | Onnatuurlijke combinatie van
koolhydraten en vetten | Natuurlijke
eiwit/vet-combinatie |
Nutritionele waarde (vit, min) | Laag | Hoog: essentiële vetzuren,
magnesium, calcium,… |
Effect op stofwisseling (a) | Vertragend | Bevorderen de vetverbranding |
Vezels (b) | Amper aanwezig: snelle
vertering; minder verzadigend | Rijk aan vezels: trage
vertering, eerder en langer verzadigend |
Glycemische index en – lading
(c) | Zeer hoog: leiden tot hoge
insulinespiegels | Zeer laag: leiden tot lage
insulinespiegels |
Vetopslag (door a+b+c) | Werken overgewicht in de hand | Werken overgewicht niet in de
hand; integendeel |
Acrylamide | Aanwezig: potentieel
kankerverwekkend en toxisch voor het zenuwstelsel | Niet aanwezig |
Peroxiden en aldehyden | Aanwezig: zeer schadelijke
vrije radicalen | Niet aanwezig: helpt
beschermen tegen hart- en vaatziekten |
Transvetzuren | Aanwezig: bevorderen
ontstekingen hart- en vaatziekten | Niet aanwezig: helpt
beschermen tegen hart- en vaatziekten |