Een langdurige quarantaine brengt gezondheidsrisico’s met zich
mee dewelke niet onderschat mogen worden. Maar laten we de zaak eens positief
bekijken.
We hebben vertrouwen nodig dat we eruit zullen geraken. Met
angst en paniek geraken we niet vooruit. Dit betekent ook dat we de coronastatistieken
nuchter en in perspectief mogen bekijken. Zonder te minimaliseren maar ook
zonder te over-dramatiseren.
Het is gemakkelijker om de harde maatregelen te
aanvaarden en goed door te komen als we weten dat er een uitzicht is en als we
een houvast hebben. Even belangrijk zijn concrete adviezen om zélf iets voor
onze gezondheid en immuniteit te doen,
en niet enkel wachten op een mogelijk vaccin. Want de communicatie over dit
aspect laat te wensen over. Alsof corona enkel maar een fataliteit is.
Door het dagdagelijkse nieuws over het virus, dreigen we de
ruimere – ook psychosociale – context uit het oog te verliezen. De chronische
blootstelling aan slecht coronanieuws en al die doemscenario’s die elkaar de
voorbije weken hebben opgevolgd, kan contraproductief werken. Deze negatieve
fall-out is ongrijpbaar en daarom zien we ze niet.
Hypochondrie
Preventiearts Ilse Six stelt vast dat met het coronavirus er
een maatschappelijke hypochondrie lijkt te zijn ontstaan. Hypochondrie is de
overmatige angst om ziek te worden, ook als uit onderzoek blijkt dat er geen
reden toe is. Ouderen en alleenstaanden worden opgezadeld met angst en dat
terwijl ze minder kans hebben om hun vragen, zorgen en emoties te delen met anderen.
Mensen reageren nu ongerust op kleine lichamelijke ongemakken, die ze nu plots
scherp gewaarworden. Apothekers en artsen worden overstelpt. Er worden veel pijnstillers
onnodig geslikt. De spoeddiensten rapporteren een toestroom van mensen met vage
klachten die getest willen worden en zo het systeem blokkeren. Andere
ziekenhuizen zien dan weer minder niet-coronapatiënten dan normaal. Waarom? Uit
angst? Het is natuurlijk de besmettelijkheid van het virus die ervoor zorgt dat
de angst zo groot is. Een onvatbare dreiging is veel beangstigender dan een
vijand die we kennen, zoals de griep of een bekende chronische ziekte als
diabetes. Een onzichtbare vijand die willekeurig kan toeslaan… We zijn
kwetsbaar en dat besef komt hard aan.
Maar ook die angst kan ziekmakend werken. Wie schrik
heeft krijgt ook slaag. De angst is op dit moment zelfs het échte gevaar van de
huidige pandemie, meer dan het virus zelf, stelt antropoloog en cognietief wetenschapper
Samuel Paul Veissière.
Deze crisis brengt zowel het beste als het slechtste in de
mens naar boven. Gelukkig ontstaan er overal in Vlaanderen netwerken van
solidariteit. Maar als de ‘lockdown’ langer dan twee blijft duren of zelfs nog wordt aangescherpt, zal er
een tandje moeten worden bijgestoken.
Nieuwe cijfers
Door het dagelijkse mediabombardement met cijfers van het
almaar toenemend aantal dodelijke slachtoffers, in België en wereldwijd, leggen
veel mensen onbewust de link ‘corona = ziekte = dood’. Een beeld dat toch moet
worden genuanceerd.
Tachtig procent van de besmette personen heeft geen of milde
symptomen en geneest spontaan. Op basis van de ervaring op het cruiseschip
Diamond Princess, met 3711 passagiers die drie weken in quarantaine waren
gezet, hebben epidemiologen het sterftecijfer naar beneden bijgesteld tot 0.5%
van de geïnfecteerden. Nog altijd veel vergeleken bij griep (0.1%), maar in elk
geval minder dan eerst gedacht. Hoe meer er getest wordt, hoe lager het
sterftecijfer kan worden.
Overigens heeft ook de WHO het sterftecijfer bijgesteld
van 5.8% naar 1.4% op basis van een nieuwe studie in Wuhan. Ook van de
80-plussers geneest de grote meerderheid.
Hoe besmettelijker een virus is, hoe zwakker het wordt
naarmate het zich meer verspreidt, stelt epidemioloog Tom Jefferson.
Immuniteit
Wat belangrijk is in deze tijd is mensen houvast en hoop te geven en ze positief te motiveren. Dit kan ook op lange termijn renderen voor henzelf en de samenleving.
Hierbij komen we bij een cruciaal thema: de immuniteit,
onze natuurlijke afweer of biologische weerbaarheid. Hierrond is bij de
bevolking verwarring ontstaan. Sommige experts zeggen dat het immuunsysteem
geen rol speelt om ons tegen Covid-19 te beschermen, omdat het de nieuwe
indringer nog niet herkent en dus geen antistoffen heeft. Enige redmiddel zou
het vaccin zijn waaraan in de hele wereld wordt gewerkt.
Maar hoeven we daarop te wachten? Het feit is dat mensen met
een zwakke immuniteit, om welke reden dan ook, het meest kans lopen op de
ziekte en overlijden, en dat kinderen, twintigers en dertigers weinig of niet
getroffen worden.
Om de coronacrisis te helpen bestrijden, zouden mensen
dus de boodschap kunnen krijgen extra aandacht te besteden aan hun voeding, met
veel groenten en fruit en voldoende variatie. De Nederlanders hebben dit advies
wél gekregen van hun nationaal voedingscentrum: “Met een goede weerstand is je
lichaam beter bestand tegen ziekmakende bacteriën en virussen en word je minder
snel ziek. Mocht je toch ziek worden, dan herstel je sneller.”